ukrayna isyan ordusu ne demek?

Ukrayna İsyan Ordusu (UPA)

Ukrayna İsyan Ordusu (Ukraynaca: Українська повстанська армія, Ukrayinska Povstanska Armiya; kısaca UPA), II. Dünya Savaşı sırasında ve sonrasında faaliyet gösteren, Ukraynalı milliyetçiler tarafından kurulan ve yönetilen bir paramiliter örgüttü. Temel amacı, bağımsız bir Ukrayna devleti kurmaktı. Faaliyetleri, hem Nazi Almanyası'na hem de Sovyetler Birliği'ne karşı silahlı mücadeleyi içeriyordu. UPA, tartışmalı bir tarihe sahip olup, bazıları tarafından Ukrayna'nın bağımsızlık mücadelesinin bir parçası olarak görülürken, diğerleri tarafından savaş suçları işlemekle suçlanmaktadır.

Kuruluşu ve İlk Yılları

UPA, Ekim 1942'de Volhinya bölgesinde, Ukraynalı Milliyetçiler Örgütü (OUN)'nün askeri kanadı olarak kuruldu. Başlangıçta, Stepan Bandera liderliğindeki OUN-B fraksiyonuna bağlıydı. UPA'nın ilk komutanı, Dmytro Klyachkivsky idi.

İdeoloji ve Amaçlar

UPA'nın temel ideolojisi, etnik olarak homojen ve bağımsız bir Ukrayna devleti kurmaktı. Bu amaçla, tüm yabancı güçlerin Ukrayna topraklarından çıkarılması ve ulusal bir devletin kurulması hedefleniyordu. İdeolojileri, milliyetçilik, antikomünizm ve anti-emperyalizm üzerine kuruluydu.

Faaliyetleri

• II. Dünya Savaşı Sırasında: UPA, Nazi Almanyası işgali sırasında hem Almanlara hem de Sovyet partizanlarına karşı mücadele etti. Ayrıca, Polonyalı sivillere karşı Volhinya ve Doğu Galiçya'da büyük katliamlar gerçekleştirdi. Bu katliamlar, "Volhinya Katliamı" olarak bilinir ve UPA'nın tarihinin en tartışmalı yönlerinden biridir.
• Savaş Sonrası Dönem: Savaşın sona ermesinden sonra UPA, Sovyetler Birliği'ne karşı silahlı direnişe devam etti. Bu dönemde, Sovyet yönetimi tarafından yoğun bir şekilde bastırılmaya çalışıldı. UPA, 1950'lerin ortalarına kadar faaliyet göstermeye devam etti.

Organizasyon ve Yapı

UPA, hiyerarşik bir yapıya sahipti ve askeri bölgelere (UVO) ayrılmıştı. Her bölge, birkaç taktiksel sektöre (TV) ayrılmıştı ve her sektörde birkaç bölük (Sotnia) bulunuyordu. UPA'nın en yüksek komuta organı, Ukrayna Yüksek Kurtuluş Konseyi (UHVR) idi.

Tartışmalar ve Eleştiriler

UPA, tarih boyunca çeşitli tartışmalara konu olmuştur.

• Volhinya Katliamı: UPA'nın Polonyalı sivillere karşı gerçekleştirdiği katliamlar, Polonya-Ukrayna ilişkilerinde hala hassas bir konu olmaya devam etmektedir. Bu olaylar, bazı tarihçiler tarafından soykırım olarak nitelendirilmektedir.
• Nazi İşbirliği: UPA'nın bazı üyelerinin Nazi Almanyası ile işbirliği yaptığına dair iddialar bulunmaktadır. Ancak, UPA'nın Almanlarla olan ilişkisinin karmaşık olduğu ve zaman zaman çatışmalar yaşandığı da bilinmektedir.
• Ukrayna'da Algısı: Günümüzde Ukrayna'da UPA, bazı kesimler tarafından bağımsızlık mücadelesinin sembolü olarak görülmekte ve kahramanlaştırılmaktadır. Ancak, diğer kesimler ise UPA'nın işlediği savaş suçlarını ve katliamları hatırlatarak eleştirmektedir.

Önemli Komutanlar

• Dmytro Klyachkivsky
• Roman Shukhevych
• Vasyl Kuk

Mirası

UPA, Ukrayna tarihinde önemli ve tartışmalı bir yer tutmaktadır. Faaliyetleri ve ideolojileri, günümüzdeki Ukrayna siyaseti ve toplumu üzerinde hala etkili olmaktadır. UPA'nın mirası, Ukrayna ulusal kimliğinin ve tarihinin anlaşılması için önemli bir unsurdur.

Bu makale, UPA hakkında genel bir bakış sunmaktadır. Daha detaylı bilgi için, konuyla ilgili akademik çalışmaları ve tarihsel kaynakları incelemeniz önerilir.